May 11, 2020
Εκπαίδευση μαθητών ή φοιτητών online
Ακούγονται πολλά για την εκπαίδευση ενηλίκων και ανηλίκων και για το πως πρέπει να γίνονται μαθήματα και καταρτίσεις δεδομένης πανδημίας. Έχω ψάξει πολύ το τεχνικό μέρος μιας τέτοιας διαδικασίας (όχι το παιδαγωγικό) και αναφέρω κάποιες σκέψεις για να μην παρασύρεστε από κάθε είδους ερμηνεία της τηλε-εκπαίδευσης από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν πως λειτουργεί.
Πρέπει να μεταφερθεί η εκπαίδευση online;
Ναι. Η εκπαίδευση πρέπει να μεταφερθεί αργά ή γρήγορα και online. Δεν θα μείνουμε σε τάξεις για πάντα. Η τηλε-εκπαίδευση είναι καινοτομία και προσφέρει ευελιξία. Η μετάβαση είναι αναγκαία. Η τηλε-εκπαίδευση είναι η μόνη λύση όταν υπάρχουν περιορισμοί (όπως μία πανδημία ή μία φυσική καταστροφή). Επιπρόσθετα η τηλε-εκπαίδευση είναι η μόνη λύση για μαθητές/φοιτητές που δεν μπορούν να βρίσκονται σε μία συγκεκριμένη τοποθεσία ή αίθουσα (θέματα υγείας, αποστάσεων, υποδομών κτλ). Εγώ αγαπώ πολύ την εκπαίδευση σε φυσικό χώρο και ελπίζω θα διατηρηθεί ως παράλληλη επιλογή γιατί αποτελεί μια εξαιρετική εμπειρία και ζύμωση προσωπικοτήτων. Αλλά προφανώς λέω ναι στην τηλε-εκπαίδευση.
Ποιες είναι οι επιλογές για εκπαίδευση που παρέχεται online;
Στην τηλε-εκπαίδευση έχουμε 3 επιλογές (εγώ προτείνω τις Β & Γ μόνο):
Α) Βιντεοσκόπηση εκπαίδευσης από μία πραγματική τάξη και live μετάδοση σε μαθητές/φοιτητές που βρίσκονται οπουδήποτε ή αναμετάδοση αργότερα ως video (ακριβή λύση/κακό αποτέλεσμα)
Β) Παροχή εκπαίδευσης με live webinars προς μαθητές/φοιτητές που βρίσκονται οπουδήποτε (φτηνή λύση/καλό αποτέλεσμα)
Γ) Παροχή εκπαίδευσης με video-on-demand προς μαθητές/φοιτητές που βρίσκονται οπουδήποτε (ακριβή λύση/καλό αποτέλεσμα)
Α: Βιντεοσκόπηση πραγματικής τάξης
Πως γίνεται βιντεοσκόπηση διδασκαλίας ώστε οι μαθητές να παρακολουθούν την ίδια ώρα από το σπίτι τους;
Σε αυτή την λύση βιντεοσκοπούμε μία διδασκαλία που γίνεται σε αίθουσα. Βιντεοσκοπούμε τον καθηγητή όχι τους μαθητές και βλέπουμε αυτόν, τον πίνακά του ή την οθόνη του υπολογιστή του. Για να την βιντεοσκόπηση του καθηγητή χρειαζόμαστε α) camera να τραβά τον καθηγητή και πιθανώς τον πίνακα και μικρόφωνο ‘ψείρα’ στον καθηγητή για σωστό video/ήχο, β) αν χρησιμοποιεί laptop με παρουσίαση τότε καταγράφουμε οτιδήποτε κάνει το laptop με video/ήχο επίσης γ) μικρόφωνο χώρου για τους μαθητές ώστε να ακουγονται οι ερωτήσεις τους προς τον καθηγητή (ποτέ και πουθενά δεν φαίνονται οι φοιτητές και μαθητές, δεν χρειάζεται ούτε είναι εύκολο να γίνει), δ) ειδικά φώτα ώστε να φαίνεται καθαρά ο καθηγητής ε) ένα δεύτερο υπολογιστή ή laptop με ειδικό software που δέχεται τις 2 πηγές video (της κάμερας του καθηγητή και του laptop του καθηγητή) και επιτρέπει σκηνοθεσία επι τόπου (π.χ. OBS ή Wirecast) ενώ ταυτόχρονα αναμεταδίδει το τελικό παραγώμενο video σε ένα site ή στα social media ή το σώζει στον δίσκο για χρήση αργότερα ζ) έναν τεχνικό να χειρίζεται αυτο το software, η) ένα δεύτερο άτομο που δέχεται ερωτήσεις από απομακρυσμένους μαθητές που πιθανώς παρακολουθούν (αν υπάρχουν) και μετά τους γράφει πίσω τις απαντήσεις. Άρα η λύση της βιντεοσκόπησης δεν είναι καλή ιδέα, το αποτέλεσμα είναι κακό και ο εξοπλισμός ακριβός.
Πάντα το περιβάλλον είναι κλειστό, ασφαλές και ο καθηγητής ορίζει ποιός παρακολουθεί.
Γίνεται η παραπάνω βιντεοσκοπημένη διδασκαλία να παρέχεται ως video-on-demand αργότερα;
Ναι. Τα παραπάνω software σκηνοθεσίας (π.χ. OBS ή Wirecast), ενώ κάνουν live streaming, μπορούν παράλληλα να σώσουν τα παραγόμενα videos στον δίσκο και άρα αργότερα κάποιος να τα ανεβάσει οπουδήποτε ώστε οι φοιτητές/μαθητές αντι να τα παρακολουθούν live να τα δουνε οποιαδηποτε ώρα θέλουν (πχ στο YouTube ή Vimeo ή σε κάποιο website). Εκεί όμως δεν υπάρχει διάδραση και αν αυτός που τα παρακολουθεί δεν είναι μαθητής της συγκεκριμένης τάξης θα έχει θέμα ταύτισης γιατί θα ακούει ονόματα μαθητών που πιθανώς δεν γνωρίζει και παραδείγματα που δεν τον αφορούν. Άρα γίνεται και αυτό αλλά δεν είναι καλή ιδέα. Θυμίζω το αποτέλεσμα είναι κακό και ο εξοπλισμός ακριβός.
Και εδώ το περιβάλλον είναι κλειστό, ασφαλές και ο καθηγητής ορίζει ποιός παρακολουθεί.
Τι πρέπει να κάνει το Κράτος στην περίπτωση live βιντεοσκόπησης;
Για να κάνεις οποιαδήποτε βιντεοσκόπηση σε ενήλικους ή ανήλικους καλό είναι πάντα να πάρεις το G.D.P.R. consent 1) από τους καθηγητές που εμφανίζονται και 2) σε περίπτωση και μόνο που πρέπει να φαίνονται μαθητές τότε και από τους φοιτητές ή γονείς των μαθητών γιατί γίνεται ταυτοποίηση υποκειμένου. ΠΑΡΟΛΑ αυτά σε καμία βιντεοσκόπηση ή live webinar δεν φαίνονται οι μαθητές. Αλλά το Κράτος θα είναι τυπικά νόμιμο σε όλα.
Β. Εκπαίδευση online συγκεκριμένη ώρα και μέρα με live webinar
Πώς παρέχεται η εκπαίδευση μέσω live webinar;
Η διδασκαλία παρέχεται προγραμματισμένη ώρα και μέρα από έναν ή πολλούς καθηγητές με συμμετοχή μαθητών. Ολοι συμμετέχουν και αλληεπιδρούν χωρίς κανέναν περιορισμό. Ο καθηγητής απαντά στις ερωτήσεις των μαθητών κανονικά. To live webinar δεν είναι δημόσιο αλλά περιορίζεται μεταξύ της τάξης (δηλαδή το βλέπουν μόνο οι μαθητές κάθε τάξης). Η αλληλεπίδραση είναι πλήρης και παρόμοια της τάξης ακόμη και σε ομαδικές εργασίες. Η μόνη διαφορά είναι πως οι μαθητές δεν κάθονται ο ένας διπλα στον άλλον.
Ο καθηγητής: χρησιμοποιεί οποιοδήποτε webinar platform (πχ Βlackboard ή Αdobe ή Ζoom), είναι στον χώρο του, κάνει μία παρουσίαση, η γράφει σε έναν ψηφιακό πίνακα, έχει καμερα, για να τον βλέπουν, ακούει και βλέπει τους μαθητές. Χρειάζεται μόνο υπολογιστή + internet.
Οι μαθητές: παρακολουθούν μέσω της ίδιας εφαρμογής με live video streaming, κάνουν ερωτήσεις και παίρνουν απαντήσεις, ζωγραφίζουν σε πινακα και τον βλεπουν όλοι, κάνουν ομαδικές ή προσωπικες εργασίες σε virtual rooms με 2way video/audio/chat και συμμετέχουν όλοι. Ο καθηγητής μπορει να τους βλέπει μέσω video αν αυτοί το επιλέξουν. Δίνουν προκαθορισμένες εξετάσεις online με αυτόματη βαθμολογία και πολλούς διαφορετικούς ελέγχους. Χρειάζονται μόνο υπολογιστή ή smart phone + internet.
Το περιβάλλον είναι κλειστό, ασφαλές και ο καθηγητής ορίζει ποιός παρακολουθεί.
Δείτε εδώ παραδείγματα live webinar courses.
Τι πρέπει να μελετηθεί και να προσαρμοστεί στην εκπαίδευση για να γίνει live webinar;
Η εκπαίδευση καλό είναι να σχεδιάστει απο την αρχή λαβαίνοντας υπ’ όψιν το live webinar ως μέσο και ειδικότερα δε αν απευθύνεται σε ανήλικους λαμβάνοντας υπ’ όψιν παιδαγωγικά το πολύ ειδικό κοινό των παιδιών ή/και εφήβων. Υπάρχουν πολλοί ειδικοί που ξέρουν να το κάνουν αυτο και να προσαρμόσουν παιδαγωγικά την εκπαίδευση και έχει γίνει παντού με επιτυχία. Στο εξωτερικό για παράδειγμα σε αρκετές χώρες το live webinar λειτουργεί ως εναλλακτική. Άρα πρέπει να προσαρμοστεί στο κανάλι διανομής αλλά και το κοινό.
Γ. Εκπαίδευση online οποτεδήποτε με video-on-demand
Πρόκειται για διδασκαλία που έχει γυριστεί σε επαγγελματικό studio και παρέχεται αργότερα σε χιλιάδες ταυτόχρονα μαθητές οποιαδήποτε στιγμή θέλει και μπορεί ο καθένας. Δεν υπάρχει όμως αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών/καθηγητή.
Ο καθηγητής: έχει γυρίσει την εκπαίδευση του σε studio, με παρουσίαση ή πίνακα, κάτω από συγκεκριμένη σκηνοθεσία οπου φαίνεται ο ίδιος, η παρουσίαση του ή οτιδήποτε άλλο.
Οι μαθητές: παρακολουθούν pre-recorded videos, κανουν προαιρετικές μη προκαθορισμένες προσωπικες εργασίες τις οποίες στέλνουν ή ανεβάζουν ή προκαθορισμένες εργασίες με αυτόματο σχολιασμό ή βαθμολογία. Δίνουν προκαθορισμένες εξετάσεις online με αυτόματη βαθμολογία και πολλούς διαφορετικούς ελέγχους. Χρειάζονται μόνο υπολογιστή ή smart phone + internet.
Το περιβάλλον είναι κλειστό, ασφαλές και φορέας παροχής ορίζει ποιός παρακολουθεί.
Δείτε εδώ παραδείγματα video-on-demand courses.
Τι προτείνω εγώ από τις 3 λύσεις;
Προτείνω παράλληλα με την εκπαίδευση σε τάξεις το Κράτος να υποποιήσει την λύση Β & Γ και μάλιστα παράλληλα μεταξύ τους. Η λύση Α είναι πολύ δύσκολη στην εφαρμογή, δαπανηρή και έχει κακό αποτέλεσμα. Οι λύσεις Β & Γ είναι άριστοι τρόποι τηλε-εκπαίδευσης (e-learning όπως τις ονομάζουμε). Αρκεί να έχουν μελετηθεί και σχεδιάστει βάσει του καναλιού διανομής (live webinar ή video-on-demand) αλλά και βάσει του κοινού που απευθύνεται (ενήλικοι ή ανήλικοι) όπως εξήγησα ήδη.
Θα αντικαταστήσει η τηλε-εκπαίδευση την τάξη;
Όχι. Θεωρώ αυτό δεν θα γίνει. Θα συμπληρώσει. Η εκπαίδευση σε τάξη και η εμπειρία που παρέχει παραμένει πολύτιμη.
Θα αναβαθμίσει η τηλε-εκπαίδευση την μάθηση;
Ναι. Το κράτος θα πρέπει να βελτιώσει τον τρόπο παροχής, να εκπαιδεύσει τους καθηγητές και να ανταγωνίζεται την διαθέσιμη δωρεάν ή πληρωμένη τηλε-εκπαίδευση του internet (δημόσια ή ιδιωτική υπάρχει άφθονη). Αυτό είναι καλό και προφανώς το θέλουν όλοι.
Αναβαθμίζει η τηλε-εκπαίδευση τους καθηγητές ή τους υποβαθμίζει;
Τους αναβαθμίζει, αρκεί να το θέλουν οι ίδιοι. Η τηλε-εκπαίδευση απαιτεί γνώσεις τεχνολογίας πολύ βασικού επιπέδου, ο καθηγητής παραμένει το κύριο πρόσωπο (μυαλό, τρόπος μετάδοσης, άποψη, ενσυναίσθηση, προσωπικό ενδιαφέρον, μεταδοτικότητα). Οι ικανοί καθηγητές και δάσκαλοι θα γίνουν ακόμη πιο γνωστοί και πετυχημένοι, οι κακοί θα μείνουν πίσω. Ένα live webinar δεν αφαιρεί την επαφή, εμπειρία, κοινωνικοποίηση ή συμμετοχή από τους μαθητές. Απλώς αλλάζει το κανάλι. Αυτό είναι καλό και προφανώς το θέλουν όλοι.
Δέχεται εύκολα μία κοινωνία την τηλε-εκπαίδευση;
Όχι. Όπως σε όλες τις αλλαγές στην αρχή αρκετοί θα την πολεμήσουν για λόγους άγνοιας, φόβου και βέβαια προσωπικού συμφέροντος. Μετά θα την συνηθίσουν και αργότερα θα την αποδεχτούν. Έχω διαβάσει απίστευτες θεωρίες από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν (π.χ. πως δεν υπάρχει επαφή & συμμετοχή, πως οι καμερες θα καταγράφουν τους μαθητές, πως κάποιος θα χακάρει και θα παρακολουθεί ένα μάθημα και άλλες τέτοιες ανοησίες). Τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Πιστεύω πως η τηλε-εκπαίδευση θα επικρατήσει αργά η γρήγορα. Στην Ελλάδα όχι για θέλουμε την καινοτομία αλλά λόγω ανάγκης. Η τηλε-εκπαίδευση είναι μόνο καλό πράγμα για για την εκπαίδευση, τους μαθητές και τους καθηγητές.
Copyright © Αποστόλης Αϊβαλής
